De Luchtcadetten in 1974

Vanaf het einde van de jaren 40 tot in 1956 – het jaar waarin de samenwerking tussen de burgelijke en militaire clubs wordt beëindigd – helpt de Luchtmacht ook de Federatie van de Belgische zweefvliegclubs bij kampioenschappen of wedstrijden door het leveren van Tiger Moths uitgerust met de “sauterelle” sleepinrichting. Vanaf 1957 zijn het ongeveer zes SVB-4b’s, afgedeeld van de Elementaire Vliegschool (EVS) die de flights zweefvliegtuigen van Chièvres en Beauvechain komen versterken. In 1961 worden dezelfde toestellen overgeheveld naar de nieuwe sleepflights (elk twee vliegtuigen). Het is een delikaat werk want het slepen van zweefvliegtuigen veroorzaakt een zekere vermoeidheid zowel voor de vliegtuigen als voor de piloten. Dit veroorzaakt een aantal ongevallen, niet altijd met materiële gevolgen. Het meest ernstige ongeval is zonder twijfel de crash op 15 mei 1965 van een SV-4b (V-51) te Bauffe bij het aanvliegen van Chièvres, wanneer de motor zijn vermogen verliest na het lossen van de trekkabel, met een “stall” tot gevolg waarbij de piloot Pierre Naus ernstig gekwetst wordt. Wanneer het Cenrum voor Zweefvliegen van Chièvres naar Goetsenhoven verhuist in 1967 worden de toestellen voorlopig toegewezen aan de EVS. Een nieuwe etappe naar meer autonomie van het zweefvliegen wordt bereikt wanneer het Centrum een eigen dotatie verkrijgt in juli 1970 van acht SV-4b’s (V-4, -6, -33, -43, -46, -49, -52 et -62) waarvan de EVS geen gebruik meer maakt door de levering van de nieuwe opleidingstoestellen SIAI-Marchetti SF 260. Van deze acht vliegtuigen worden er zes operationeel gebruikt en twee gaan naar de reserve.

Brig. Gen. ret. Guy Van Eeckhoudt liet het volgende weten : Voor 1970 volgens wat ik weet waren er geen vaste toestellen aan de Luchtcadetten toegewezen. Ik weet het want mijn vader, jong gepensionneerd, sleepte de cadetten als reservist, toen ik leerling in de EVS was. ( vanaf 67). Ik herinner me dat hij bijvoorbeeld met de 6 sleepte, maar die 6 was ook dikwijls aanwezig te Goetsenhoven voor de opleiding. Nochtans waren ze niet zomaar gekozen. De prioriteit blijft toegewezen aan de opleiding, zelfs moest een WE gebeuren zonder towing vliegtuig voor de cadetten. De keuze van toestellen werd gemaakt door de Maintenance want somige toestellen hadden de reputatie van een meer krachtige motor te hebben dan een andere, ( de Manchots kozen zo hun toestellen) wat maakt dat na de afschaffing van dit demo team sommige van hun toestellen werden uitgerust met een sauterelle, zoals de 64.

Na een theoretische opleiding van 2 jaar in Melsbroek of Gavere gebeurde de eigenlijke vliegopleiding in Zoersel-Oostmalle en Weelde.
Het opleidingstoestel was de Rhönlerche.
Enkel in Weelde werd een lier gebruikt.
In Oostmalle werden de zweefvliegtuigen in de lucht gesleept door SV-4B toestellen.

Hier vlogen de laatste SV-4B toestellen van de Belgische Luchtmacht. Tussen 1969 en 1975 vlogen de volgende SV-4B toestellen bij de Luchtcadetten :de V4 - V6 - V16 - V43 - V46 - V49 - V52 - V62. Ook toestel V33 dat nu op de luchthaven van Zaventem hangt werd als sleper gebruikt. Deze toestellen waren militaire vliegtuigen verbonden aan het Centrum Voor Zweefvliegen (CVZ/CVV) dat in 1977 werd omgevormd tot het Militair Centrum Voor Zweefvliegen (MCVZ/CMVV).
De laatsten werden afgeschreven in 1975. Ze werden vervangen door een Piper L21 van de Koninklijke Luchtmacht Nederland.

De V43 verongelukte in Twente in 1986, werd intussen gerestaureerd en vliegt opnieuw. De V49 vliegt op vandaag nog altijd in originele oranje kleuren, en is de enige SV-4B die eind de jaren 90 nog een sleephaak had. V4 vliegt eveneens nog in de originele kleuren, V16 vliegt nog in Canada (CG OMD), de V52 staat vliegensklaar in Deurne opgetuigd als de OO-ATD en V62 vliegt in Denemarken. De overige werden afgeschreven al dan niet na ongevallen.

Rhönlerche zweefvliegtuigen, SV-4B V49 en V62 op de achtergrond (Oostmalle 1973) en dezelfde Hangar Noord in Oostmalle in 2019 (ongebruikt)

Logboek Luchtcadet in 1973 toen de Rhönlerche zwevers gesleept werden door SV-4B's op EBZR (vliegveld Zoersel)

De sleephaak bevondt zich op de romp onder het richtingsroer en boven het staartwieltje. Bij het bevestigen van de sleepkabel werd 2 maal door de cadet met het richtingsroer gezwaaid. De SV piloot voelde deze beweging aan de stick en opende vanuit de cabine de haak. Nadat nog eens met richtingsroer werd gezwaaid voelde de piloot dat hij de ring mocht sluiten. Daar het sleepsysteem de kabel niet kon oprollen, moest de SV, nadat de zwever gelost werd, laag boven de landingsbaan vliegen en eerst de kabel afwerpen, alvorens de landing aan te vangen.

Zweefvliegtuig Astir and sleepvliegtuig van de Luchtcadetten vandaag (Defensie Dagen)

Enkele oud Luchtcadetten samen met hun voormalige instructeurs (M. Van Der Zwalmen en L. Slegers)

Ik heb nog een anekdote van een bepaalde SV4 maar ik weet niet meer dewelke : in de jaren 1963 vermoed ik was ik op een zweefkamp in Oostmalle bij de Luchtkadetten , ik was vh Smaldeel Vlaanderen in Gavere, mijn zweefinstr was Gilbert Haway vd EPE, franstalig en ik sprak toen weinig Frans , soit ik ben op de Rhönerche gelost , was later bij de eerste kadetten op de Ka8 , deed er mijn 50km mee en landde te Goetsenhoven, Jean Masuy kwam me halen en sleepte me terug naar Oostmalle , ik was ook de enige kadet die op de Condor mocht vliegen, zware houten zwever van bijna 500kg , en werd een jaar later met 2 andere kadetten van Smaldeel Antwerpen en Smaldeel Brussel op zweefkamp in de Alpen gestuurd naar Unterwössen.

Wat ik wilde zeggen : op die bepaalde dag waren er 2 SV’s die gesleept hadden en s’avonds kwamen de zwevers landen op de taxitrack naast de loods vd zwevers , de slepers dropten dan hun kabel net voor de loods, ik was bezig de zwevers in de loods te parkeren toen ik de 2 SV’s hoorde vlak na elkaar, ik dacht ‘ dat wordt een tailchase ’ en ik liep naar buiten , ik zag nog net de 2de SV een zeer korte bocht maken na de kabel gedropt te hebben om de eerste SV te achtervolgen , dit was René Dauwe die toen op Hunter vloog, hij flickte op de rug en viel vlak voor de loods net in het gras naast de taxitrack , er liep fuel uit de tank en de nav lites waren aan ,het was bijna donker, hij dacht dat zijn kist in brand stond, hij kon zich niet losmaken want één strap was door de schok afgebroken en zijn ganse gewicht belemmerde hem om de strap open te trekken, zijn canopy was open, ik ben onder de SV gekropen en trok de strap los, hij viel op de grond en liep als een haas weg vh toestel (later werd de kist iets verplaatst om het beter te laten lijken voor de enquète, maar dit mag ik niet zeggen waarschijnlijk) , Kapt Jean Masuy , later Col, was voor zijn carrière zeer op zijn ongemak door dit ongeval.

In 1963 waren de instrukteurs Martin Baeke , Thirion (is dan als meteo meegegaan naar de Zuidpoolexpedities met de Gerlache), Péllisier (fafa) is later naar Temploux gegaan , (daar heeft hij me nog geholpen toen één van mijn C152 v Moorsele een noodlanding maakte in het veld dicht bij Temploux, was gerooid bietenveld van 230m , het vliegtuig was splinternieuw , nog geen 300u , OO-BET, Bart-en-Thomas mijn zoons, nu in Grimbergen , ik heb het toen eruit gevlogen met toelating v Buyscchaert v BvL) , Sylvain DeWeerdt, Gilbert Haway (EPE) en Lefèvre (later capt Air Belgium)

Ik kan me nog herinneren dat SDW eens met een leerling met de Lerche een looping maakte, waarschijnlijk slecht, de toile vd volledige bovenkant vd vleugels was verdwenen , Masuy was woedend.. ik weet niet meer welke SV het was...

De v.z.w. 'Luchtcadetten van België' telt een 300-tal actieve cadetten en aspiranten.
Voorzitter is Luitenant-generaal vlieger op rust Debêche.
Elk jaar biedt zij een 80-tal meisjes en jongens van 15 en 16 jaar de mogelijkheid om toe te treden en een opleiding tot zweefvliegpiloot te volgen in Oostmalle of Weelde, in de provincie Antwerpen.
Opleiding en vluchten zijn gratis!
Luchtcadetten betalen enkel hun maaltijden, een gedeelte van hun kledijkosten en een beperkte jaarlijkse bijdrage.
Voor hun vorming staan zowel militairen als burgers in. Meestal komen ze uit het luchtvaartmilieu en vinden ze hier het ideale forum om hun kennis en rijke ervaring op een nieuwe generatie over te dragen.

Hoe zit dat nu met de opleiding?
Deze begint met een paaskamp.
De aspiranten volgen er gedurende twee weken de verschillende theo- retische cursussen en leggen ver- volgens een examen over de volledige stof af. Daarna nemen ze tijdens de zomervakantie deel aan een vliegkamp van 3 weken en voeren ze in principe ook hun eerste solo-vlucht uit.
Het tweede jaar mogen zij zich inschrijven voor een vliegkamp van 2 weken tijdens de paasvakantie, deelnemen aan vliegweekends én daarenboven nog eens drie weken vliegen gedurende de zomervakantie!
Vanaf het derde jaar mogen ze verder blijven deelnemen aan de vliegweekends en zomerkampen. De beste cadetten worden geselecteerd om, in het kader van een Internationaal Uitwisselingsprogramma, gedurende twee weken een land van hun keuze te bezoeken.

Die kosten worden integraal door de vereniging gedragen.
De cadetten dienen de v.z.w. evenwel te verlaten op het ogenblik dat zij 19 jaar worden (de beste cadetten mogen blijven tot op het ogenblik dat zij 21 jaar worden), maar hoogstwaarschijnlijk hebben velen onder hen dan reeds definitief de weg naar een carrière in de luchtvaart ingeslagen...

De toelatingsvoorwaarden:
- Als je Luchtcadet wil worden, moet je de Belgische nationaliteit hebben en moet je 15 of 16 jaar zijn op 01 januari van het jaar waarvoor je kandidaat bent.
Ben je bijvoorbeeld kandidaat voor het jaar 2001, dan moet je geboren zijn in 1984 of 1985 en moet je je inschrijven voor 01 augustus 2000. Je kunt je dus al inschrijven vanaf je 14de.
- Je moet uiteraard vooraf slagen voor een vrij strenge medische
keuring. Die vindt plaats in het Centrum voor Aërospatiale Geneeskunde in Evere.
- De belangrijkste reden voor het niet-slagen om medische redenen is het gezichtsvermogen. Je gezichtsvermogen zonder correctie moet 10/10 bedragen en je mag niet de geringste afwijking in het kleuren- of dieptezicht hebben.
Een correctie zoals bril, contactlenzen of operatie is niet toegestaan.
- Je moet ook slagen in een vergelijkend examen wiskunde, niveau einde 1e graad A.S.O., en een Nederlands dictee.
- Het spreekt voor zich dat je ook voldoende resultaten voor de
sportproeven dient te behalen.

Waar kun je terecht?
Voor iedereen met vragen omtrent de Luchtcadetten van België: Kwartier Koning Albert I, Raketstraat 70 in 1130 Brussel.
Je kan ook bellen van 09 u tot 11 u 30 op het nummer : 02/701.5394 of 02/701.5396. Het faxnummer is: 02/701.5995 en het e-mail adres: secr.bac@skynet.be.